Trong khoảng thời gian gần đây, tỷ lệ dậy thì sớm ở trẻ em ngày càng tăng cao. Khi dậy thì sớm, trẻ không chỉ tự ti về ngoại hình mà còn là biểu hiện có nguy cơ mắc một số bệnh lý nguy hiểm như u nang buồng trứng, u não, các bệnh tuyến giáp,... Cho nên, bố mẹ nên tìm hiểu kỹ về tình trạng này để có biện pháp ngăn chặn kịp thời, bảo vệ sức khỏe con tốt nhất.
1. Dậy thì sớm là gì?
Dậy thì sớm là tình trạng cơ thể trẻ bắt đầu xuất hiện các dấu hiệu trưởng thành quá sớm, bao gồm sự phát triển nhanh chóng của xương và cơ bắp, thay đổi kích thước và hình dạng của cơ thể, phát triển khả năng sinh sản, sự thay đổi của vú, xuất hiện lông mu, thay đổi giọng nói,…
Thông thường, bé gái sẽ dậy thì vào độ tuổi từ 8 đến 13 và bé trai sẽ dậy thì vào độ tuổi từ 9 đến 14 tuổi. Trẻ được gọi là dậy thì sớm khi quá trình này xảy ra trước 8 tuổi ở nữ và trước 9 tuổi ở nam. Tình trạng rối loạn này thường diễn ra nhanh và sẽ ngừng phát triển khi trẻ đạt được các tiềm năng chiều cao di truyền đầy đủ. Nguy cơ dậy thì sớm ở bé gái cao gấp 10 lần so với bé trai. Lưu ý rằng trẻ thừa cân hoặc mắc bệnh béo phì có nguy cơ dậy thì sớm cao hơn trẻ có cân nặng bình thường.
2. Các triệu chứng thường gặp khi trẻ dậy thì sớm
✓ Ở bé gái: Phát triển vú, phát triển lông mu, tăng kích thước núm vú, xuất hiện mô vú, có kinh nguyệt trước 8 tuổi.
✓ Ở bé trai: Phát triển cơ quan sinh dục. Tinh hoàn và dương vật đều tăng kích thước. Bên cạnh đó, giọng nói của trẻ cũng sẽ thay đổi do những thay đổi của dây thanh và niêm mạc đường hô hấp. Các bé trai thường có giọng nói trầm hơn và hơi ồm ồm. Trên khuôn mặt của các bé trai cũng có sự thay đổi rõ ràng, đánh dấu sự trưởng thành.
Ngoài những thay đổi về ngoại hình nêu trên, trẻ còn có sự thay đổi về tâm lý và hành vi. Tâm trạng của trẻ thay đổi thất thường. Trẻ có thể tự ti về sự thay đổi ngoại hình của mình. Một số khác lại cảm thấy tự tin hơn về sự thay đổi này.
3. Nguyên nhân dậy thì sớm ở trẻ
Dậy thì sớm gồm có hai nhóm:
- Dậy thì sớm trung ương tức là có sự trưởng thành của trục bao gồm ba bộ phận là trung tâm chỉ huy dậy thì ở não – tuyến yên (nơi sản xuất hormon kích thích hoàng thể tố (LH) để chỉ huy buồng trứng và tinh hoàn sản xuất hormon sinh dục) – tuyến sinh dục là tinh hoàn ở trẻ trai và buồng trứng ở trẻ gái.
- Dậy thì sớm ngoại biên tức là các biểu hiện dậy thì không phải do kết quả chỉ huy của trung tâm dậy thì ở não, mà do nguyên nhân tại buồng trứng như u nang buồng trứng ở trẻ gái, các nguyên nhân tại thượng thận ở trẻ trai như u vỏ thượng thận ở trẻ trai, bệnh tăng sản thượng thận bẩm sinh gây sản xuất thừa hormon nam của thượng thận ở trẻ trai, u tinh hoàn.
Dậy thì sớm không chỉ ảnh hưởng lớn đến suy nghĩ, tâm lý của trẻ mà còn là bệnh lý hoặc do nhiều nguyên nhân như tự phát không rõ nguyên nhân và có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe.
✓ Ở bé trai: Dậy thì sớm thực sự (trung ương) có thể có nhiều nguyên nhân như: tự phát không rõ nguyên nhân; tổn thương hệ thần kinh trung ương: ứ nước não thất, viêm não, u não, u xơ thần kinh, u mô thừa, chấn thương, tổn thương sau nhiễm khuẩn, bất thường cấu trúc; nguyên nhân khác: thiểu năng giáp kéo dài. Dậy thì sớm giả (ngoại biên) ở trẻ trai có thể do u, quá sản tế bào Leyding, sử dụng nhiều androgen; ở tuyến thượng thận: Tăng sản thượng thận bẩm sinh, u thượng thận, bệnh Cushing, u sản sinh ACTH.
✓ Ở bé gái: Đối với bé gái, nguyên nhân gây dậy thì sớm gồm: dậy thì sớm trung ương (phụ thuộc GnRH) tự phát; tổn thương hệ thần kinh trung ương: U não, u xơ thần kinh, u mô thừa, tổn thương do chấn thương, tổn thương sau nhiễm khuẩn, bất thường cấu trúc. Dậy thì sớm ngoại biên có thể do u buồng trứng, nang buồng trứng, u nguyên thủy nam hóa buồng trứng; u thượng thận, tăng sản thượng thận bẩm sinh, bệnh Cushing; sử dụng nhiều estrogen.
Ngoài ra, trẻ dậy thì sớm có thể do nguyên nhân khác như nguồn gốc thực phẩm không rõ ràng, chế độ sinh hoạt thiếu khoa học...
4. Tác hại của dậy thì sớm?
✓ Hạn chế về chiều cao: Khi trẻ dậy thì sớm, chiều cao của trẻ sẽ phát triển nhanh chóng, cao hơn so với chiều cao theo độ tuổi của trẻ. Tuy nhiên, khi quá trình dậy thì này kết thúc, sự tăng trưởng chiều cao này sẽ dừng lại. Như vậy trẻ dậy thì sớm sẽ kết thúc sớm quá trình tăng trưởng và phát triển xương. Cuối cùng, khi trưởng thành, trẻ dậy thì sớm thường sẽ thấp hơn so với những đứa trẻ dậy thì đúng tuổi.
✓ Ảnh hưởng đến tâm lý: Tâm lý của trẻ trong giai đoạn dậy thì rất dễ bị tác động, trẻ dễ bị căng thẳng, tự ti trước bạn bè cùng trang lứa. Đặc biệt, kích thước vòng một thay đổi và tình trạng kinh nguyệt sớm có thể là vấn đề gây khó chịu và phiền toái ở trẻ dưới 9 tuổi. Hơn nữa, dậy thì sớm có thể là nguyên nhân khiến trẻ thay đổi về cảm xúc và hành vi. Trẻ dễ trở nên dễ cáu gắt, tức giận và có thể bắt đầu tò mò và có những nhu cầu về tình dục không phù hợp với lứa tuổi.
✓ Ảnh hưởng đến học tập: Những thay đổi về ngoại hình và tâm lý khi dậy thì sớm khiến trẻ thường xuyên bị lơ đãng, ảnh hưởng đến thành tích học tập.
5. Điều trị dậy thì sớm
Việc phát hiện và điều trị dậy thì sớm ở trẻ sẽ giúp ngăn chặn sự phát triển và trưởng thành của xương, hạn chế tối đa các hệ lụy cho dậy thì sớm gây ra, thậm chí đảo ngược tình trạng phát triển tình dục sớm ở trẻ.
✓ Giúp con hiểu hơn về cơ thể mình: Dậy thì là giai đoạn trẻ khá nhạy cảm và dễ bị xấu hổ, không dám tâm sự về những thay đổi trong cơ thể với bố/mẹ. Do đó, bố/mẹ cần chủ động đồng hành và chia sẻ với trẻ, giúp trẻ hiểu được đây là một hiện tượng hoàn toàn bình thường. Khi trẻ dậy thì sớm, bố mẹ cũng nên thông báo với trẻ về việc điều trị để trẻ sống đúng với lứa tuổi.
Theo chia sẻ của các chuyên gia, bố mẹ là người bạn đồng hành tốt nhất để giúp trẻ hiểu rõ hơn về cơ thể của mình, tâm sự và chia sẻ từ những điều nhỏ nhặt nhất. Vì vậy, bố mẹ nên thường xuyên khen ngợi những thành tích trẻ đạt được, bao dung và nhẹ nhàng giải thích về những sai lầm của trẻ, tránh bàn tán nhận xét về ngoại hình của trẻ.
✓ Cùng con đi thăm khám để được điều trị kịp thời: Tùy thuộc vào nguyên nhân và từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp cho từng trẻ, hạn chế tối đa các ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngoại hình và tâm lý của trẻ. Hiện nay, trẻ bị dậy thì sớm thường sẽ được điều trị bằng một trong hai cách sau:
- Tìm kiếm và điều trị nguyên nhân cơ bản hoặc bệnh lý gây dậy thì sớm;
- Cân chỉnh nồng độ hormone giới tính bằng thuốc để ngăn chặn sự phát triển cơ thể do dậy thì sớm.Cách phòng tránh dậy thì sớm
6. Cách phòng tránh dậy thì sớm
Dậy thì sớm có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, thậm chí nhiều trường hợp không rõ nguyên nhân. Tuy nhiên, bố/mẹ có thể giảm nguy cơ dậy thì sớm cho con bằng các biện pháp phòng tránh sau:
- Thực hiện chế độ dinh dưỡng cân đối, tránh để trẻ thừa cân béo phì, nhất là ở các bé gái.
- Cho trẻ thăm khám sức khỏe định kỳ theo khuyến cáo của Bộ Y tế.
- Không cho trẻ sử dụng các mỹ phẩm làm đẹp sớm hoặc dùng các loại thuốc gây ảnh hưởng đến nội tiết tố sinh dục của trẻ.
Lưu ý, hiện nay một số quan điểm cho rằng tình trạng dậy thì sớm ở trẻ xảy ra có liên quan đến việc cho trẻ uống nhiều sữa mỗi ngày nên nhiều bố mẹ đã tự cắt nguồn sữa cho trẻ. Hiện vẫn chưa có bằng chứng khoa học này về vấn đề này. Việc cắt ngang nguồn sữa bổ sung cho trẻ khiến cho trẻ bị thiếu hụt canxi, gây ảnh hưởng đến sức đề kháng và chiều cao của trẻ.
7. Có cần mua Bảo hiểm sức khỏe cho trẻ?
Trẻ từ 9 tuổi trở lên thường ít gặp các vấn đề sức khoẻ như hô hấp, đường ruột và các bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ, nhưng lại dần có nhiều thay đổi về cơ thể và tham gia nhiều hoạt động đa dạng ở trường lớp, với bạn bè, nên dễ mắc các bệnh liên quan tới vệ sinh, hệ miễn dịch, tai nạn… Vì vậy, bé cũng cần được trang bị Bảo hiểm sức khỏe VBI Care, với chi phí chỉ từ 1.000VNĐ/ngày bé sẽ nhận được các quyền lợi bảo hiểm sau:
Bảo hiểm sức khỏe VBICare bảo vệ sức khỏe bé toàn diện (Điều trị nội trú, Điều trị ngoại trú, Nha khoa, Trợ cấp nằm viện do tai nạn...)
✓ Bảo hiểm điều trị nội trú, phẫu thuật do bệnh: lên đến 400 triệu VNĐ/năm, bao gồm các chi phí nằm viện, phẫu thuật, điều trị trước và sau khi nhập viện, chi phí y tá chăm sóc tại nhà sau khi xuất viện, dịch vụ xe cứu thương trên lãnh thổ Việt Nam…
✓ Bảo hiểm điều trị ngoại trú: lên đến 32 triệu VNĐ/năm.Tối đa 10 lần khám/năm.
✓ Chi phí y tế do tai nạn: lên đến 200 triệu VNĐ/năm
✓ Trợ cấp nằm viện do tai nạn: lên đến 60 triệu đồng. Tối đa 60 ngày/năm.
✓ Bảo hiểm tử vong, thương tật toàn bộ vĩnh viễn: do bệnh hoặc tai nạn, quyền lợi bảo hiểm lên đến 2 tỷ VNĐ/năm.
✓ Bảo hiểm nha khoa: lên đến 10 triệu VNĐ/năm. Chi trả phí khám chữa răng bệnh lý tại các cơ sở y tế như nhổ răng khôn bệnh lý, chữa tủy răng sữa, điều trị viêm nướu răng cấp tính, viêm nha chu… hay gặp ở trẻ em.
✓ Dịch vụ bảo lãnh viện phí: Gần 300 bệnh viện chất lượng cao trên toàn quốc (xem danh sách chi tiết tại đây).
Bạn có thể tham gia Bảo hiểm sức khỏe VBICare cho con qua Website hoặc app MyVBI hoặc Zalo Mini App MyVBI mọi nơi mọi lúc. Lựa chọn nhiều hình thức thanh toán tiện lợi qua thẻ ATM/internet banking/thẻ quốc tế, ví điện tử.v.v.
Lưu ý Từ 18h00 ngày 25/3/2024 đến hết 30/06/2024, khách hàng mua Bảo hiểm sức khỏe trực tiếp trên website myvbi.vn hoặc app MyVBI hoặc Zalo Mini app MyVBI (không thông qua tư vấn viên) sẽ được giảm ngay 10% phí bảo hiểm.
(2)(1)(1).png)
Từ nay đến hết 30/06/2024, khách hàng mua Bảo hiểm sức khỏe trực tiếp trên website myvbi.vn hoặc app MyVBI hoặc Zalo Mini app MyVBI (không thông qua tư vấn viên) sẽ được giảm ngay 10% phí bảo hiểm.
» Xem chi tiết: Giảm ngay 10% phí Bảo hiểm sức khỏe VBICare
» Mua tại Website: Bảo hiểm sức khỏe VBICare
» Tải app MyVBI: app MyVBI
» Tải Zalo Mini app: Zalo Mini App
Ngay sau khi hàng hoàn tất thanh toán, VBI sẽ gửi giấy chứng nhận điện tử tới email bạn đăng ký. (Giấy chứng nhận điện tử có đầy đủ giá trị pháp lý theo quy định tại Nghị định 52/2013/NĐ-CP ngày 16/05/2013 của Chính phủ về Thương mại điện tử.
Quý khách cần tư vấn mua Gói Bảo hiểm VBI phù hợp? Vui lòng liên hệ với nhân viên kinh doanh: 0869120618
.png&w=3840&q=100)
